อะแดปเตอร์สมาร์ทโฟนแต่ละรุ่นออกแบบมาให้รองรับการชาร์จที่แตกต่างกัน บางรุ่นชาร์จไฟได้เร็ว บางรุ่นชาร์จไฟได้ช้า และมีอีกอย่างที่อะแดปเตอร์มือถือไม่เหมือนกัน นั่นก็คือขาปลั๊กบางยี่ห้อใช้ขากลม (EU) หรือบางยี่ห้อใช้ขาแบน (US) ว่าแต่เพื่อน ๆ เคยสงสัยไหมครับ ว่ามาตรฐานของประเทศไทย จริง ๆ แล้วออกแบบมาให้ใช้ขาปลั๊กแบบไหนกันแน่?
ในอดีตประเทศไทยเราเป็นระบบแรงดันไฟแบบ 110V ครับ แต่ภายหลังเปลี่ยนเป็น 220V ในช่วงปี พ.ศ. 2503 เนื่องจากเกิดปัญหาการจ่ายไฟไม่พอใช้ อย่างว่าล่ะครับ สถานีจ่ายไฟฟ้าเราไม่ได้มีเยอะในช่วงแรก ๆ อ้างอิง: pantip คห.32
ปัจจุบันประเทศไทยเป็นประเทศที่ใช้ไฟแบบ 220V เช่นเดียวกับประเทศทางฝั่งยุโรป โดยประเทศทางฝั่งยุโรป ยกเว้นประเทศอังกฤษ จะใช้ขาปลั๊กแบบหัวกลม 2 ขา ตามภาพด้านล่าง หรือในบางประเทศก็จะเป็นแบบขากลม 3 ขา (มีสายดิน) เนื่องจากขาปลั๊กแบบกลม ออกแบบมาให้รองรับแรงดันไฟฟ้าแบบ 220V มากกว่า หนากว่า ก็ทนแรงดันไฟได้มากกว่า
สำหรับขาปลั๊กแบบแบน หรือแบบ US เนี่ย ออกแบบมาสำหรับแรงดันไฟ 110V ครับ ประเทศที่ใช้ขาปลั๊กแบบนี้ หลัก ๆ ก็สหรัฐอเมริกา, ญี่ปุ่น แรงดันไฟที่บ้านเขาก็ 110V ซึ่งเป็นคนละแบบกับประเทศไทย เพราะฉะนั้นเครื่องใช้ไฟฟ้าจากญี่ปุ่นบางชนิด นำมาใช้ที่บ้านเราก็จะพังทันที เพราะแรงดันไฟมันคนละแบบกัน แต่ก็มีเครื่องใช้ไฟฟ้าบางประเภทที่รองรับไฟตั้งแต่ 110 – 220V แบบนี้ก็ใช้ในบ้านเราได้ครับ
ขาปลั๊กแบบแบน US (Type A)
ส่วนประเทศไทย แม้ว่าจะเป็นแรงดันไฟแบบ 220V ก็ตาม แต่ในทางปฏิบัติ บ้านเรานำเข้าเครื่องใช้ไฟฟ้าจากญี่ปุ่น และสหรัฐอเมริกาเยอะมาก แถมในช่วงแรกก็ดันไม่มีการกำหนดมาตรฐานเรื่องขาปลั๊กอย่างเป็นทางการอีก มันจึงเกิดความมั่วขึ้น ระบบไฟเป็นแบบ 220V แต่เครื่องใช้ไฟฟ้าดันเป็นปลั๊กแบบ US หัวแบน
ถ้าวัดกันตามมาตรฐานของ มอก. กำหนดให้ปลั๊กไฟบ้านเราเป็นแบบ “หัวกลม” แต่ก็ไม่ได้เป็นหัวกลมแบบ EU 2 ขานะครับ บ้านเรานี่หัวปลั๊กโคตร Exclusive เลย คือมีใช้แค่ประเทศเดียวในโลกนี้เท่านั้น เป็นปลั๊กหัวกลมแบบ 3 ขา Type O ตามภาพด้านล่างนี้ (รองรับการใช้งานกับปลั๊กแบบ Type C ขากลม 2 ขา) อ้างอิง: Type O
อย่างไรก็ตาม อะแดปเตอร์สมาร์ทโฟนส่วนมากที่ใช้นำเข้ามาจำหน่ายในประเทศไทย จะแบ่งออกเป็น 2 แบบด้วยกัน (ไม่นับเครื่องหิ้วนะ) ก็คือขาปลั๊กแบบ US (Type A) กับขาปลั๊กแบบ EU (Type C) แต่ส่วนมากแบบ EU ขากลม (Round Pin) ก็จะโดนบ่นว่า มันเสียบไม่แน่น เสียบแล้วก็หลุดง่ายเกิน ชอบใช้แบบขาแบน US มากกว่า
สรุปแล้วประเทศไทย ขาปลั๊กแบบไหนดี แบน หรือ กลม?
คำตอบคือ กลมครับ!! ผมหมายถึงขาปลั๊กนะ ไม่ใช่เหล้า ผ่าม!! คือถ้าจะเอาให้ได้มาตรฐานแรงดันไฟ 220V ก็ต้องใช้ขาปลั๊กแบบกลม เนื่องจากมันทนแรงดันไฟ 220V ได้ดีมากกว่านั่นเอง ส่วนขาปลั๊กแบบ US ก็ไม่ได้หมายความว่าใช้ไม่ได้นะครับ ยังคงใช้งานได้ปกติ เนื่องจากบ้านเรารองรับการใช้ขาปลั๊กหลากหลายแบบ
แล้วทำไม ขาปลั๊กแบบกลม ถึงเสียบแล้วหลุดง่าย?
อันนี้เป็นอีกหนึ่งความพีคของระบบไฟฟ้าบ้านเราเลยครับ ในย่อหน้าก่อน ๆ ผมพูดถึงการวางระบบไฟ 220V แต่เครื่องใช้ไฟฟ้าดันเป็นของนำเข้าจากประเทศที่ใช้ไฟ 110V ขาปลั๊กแบบแบน เต้ารับปลั๊กไฟของประเทศไทยจึงเป็นแบบ Hybrid ที่พัฒนาโดย Panasonic อ้างอิง: plugthai.com ปัญหาของเต้ารับแบบไฮบริดคือใช้ไปนาน ๆ มันก็จะหลวม เพราะไม่ได้ออกแบบมาเฉพาะทางนั่นเอง และที่หลวมก็เพราะเสียบปลั๊กหัวแบนนี่แหละ
เต้ารับที่ใช้ในประเทศไทย เป็นแบบ Hybrid แบนก็ได้ กลมก็ได้
ลองเทียบกับภาพด้านล่าง เต้ารับของประเทศทางฝั่งยุโรปดูก็ได้ครับ เต้ารับเขาทำมาเฉพาะขาปลั๊กแบบกลมโดยเฉพาะ ใช้ขากลม 2 ขา เสียบยังไงก็ไม่หลุดง่าย ๆ แต่ข้อเสียก็คือ ใช้กับเต้าเสียบแบบอื่นไม่ได้เลย
เต้ารับของประเทศทางฝั่งยุโรป ส่วนมากจะเป็นแบบ Type F คือมีสลักล็อกข้าง ๆ
แก้ปัญหาเสียบอะแดปเตอร์ขากลมยังไงไม่ให้หลุดง่าย?
วิธีการแก้ไขปัญหาอะแดปเตอร์ขากลม เสียบแล้วหลุดง่าย ไม่ยากครับ แค่เปลี่ยนปลั๊กพ่วงใหม่ อันนี้ไม่ได้กวนนะ แต่เปลี่ยนแล้วหายเลยครับ เพราะของใหม่ยังไงก็ฟิต (หมายถึงปลั๊ก!!) โดยปลั๊กพ่วงแบบใหม่ ที่ มอก. กำหนดมาตรฐานขึ้นมารองรับขากลมแบบจริงจัง แล้วก็บังคับให้มีม่านชัตเตอร์เพื่อความปลอดภัย กันเด็กเอานิ้วแหย่ อีกอย่างหนึ่งคือตอนนี้พวกปลั๊กรางแบบที่ใช้ฟิวส์ถูกห้ามผลิตเพิ่ม เพราะมันไม่ปลอดภัยเท่ากับระบบตัดไฟแบบ RCBO หรือระบบ Thermal นั่นเอง
